صیغه مبالغه چیست؟

اسم مبالغه یا صیغه مبالغه

اسمی است که برای زیادی صفتی در چیزی یا شخصی به کار می رود و دارای وزن های بی شماری است از جمله :

مِفعال : مِقدام ( بسیار شجاع) ، مِعطاء ( بسیار بخشنده)
فَعِل: حَذِر ( بسیار حواس جمع و محتاط) یَقِظ ( بسیار بیدار)
فَعول: صبور ( بسیار صبر کننده)

فَعّال : علام (بسیار دانا)

فَعّالَة : علامة (بسیار بسیار دانا)

فُعُّول : قدّوس (بسیار پاک)

فِعّیل : صِدّیق (بسیار راستگو و بسیار تصدیق کننده)

فَیعول : قییوم -------> قیوم (بسیار برپا دارنده)


نکته : در برخی موارد وزنهای صفت مشبهه و اسم مبالغه مشترک است. برای تشخیص وزن اسم مبالغه و صفت مشبهه به روش زیر عمل می کنیم :

ابتدا اسم فاعل آنها را می سازیم بر وزن فاعل (ثلاثی مجرد) اگر آن کلمه ساخته شده کاربرد و معنی نداشت صفت مشبهه است.
اما اگر اسم فاعل آن کاربرد داشته باشد اگر معنایش با خود کلمه یکی باشد اسم مبالغه است در غیر اینصورت صفت مشبهه است. مثال :

عزیز -------> عازِِز -------> صفت مشبهه

صَبور -------> صابر -------> اسم مبالغه

کَفُور -------> کافِر ------->اسم مبالغه

حَکیم (دانا) -------> حاکِم (فرمانروا) -------> صفت مشبهه

صَدیق (دوست) -------> صادِق (راستگو) -------> صفت مشبهه

صَدُوق -------> صادِق -------> اسم مبالغه